VERDIEPING

Gedachten bij eind oktober

We zijn al weer bijna aan het einde van de oktobermaand en dat is goed te merken: de dagen worden steeds korter, de nachten langer, de temperaturen dalen. De laatste dag van deze maand is voor velen aanleiding om de Reformatie te gedenken. Een goede zaak! Al moeten we niet vergeten, dat het ook naar de aard van de Reformatie is om te zeggen: er zijn altijd weer dingen die reformatie nodig hebben. Ecclesia reformata semper reformanda! 

Maar voor een steeds groter deel van onze samenleving staat eind oktober niet in het licht van de kerkhervorming, maar in het donker van Halloween… Pompoenen (de bekende jack-o’-lantern), zwarte katten en heksen duiken op steeds meer plaatsen op. Lekker griezelen met spinnenwebben, skeletten, afgehakte lichaamsdelen en spoken. Wat een feest…

Halloween heeft een heidense (Keltische) oorsprong, met een christelijke (Rooms-katholieke)naam. Het woord ‘Halloween’ is immers afgeleid van Hallow-e’en, oftewel All Hallows Eve (Allerheiligenavond), de avond voor Allerheiligen. Op 1 november gedenkt de Rooms-katholieke kerk alle heiligen die geen aparte feestdag hebben.

Omdat de Iers-Keltische kalender op 1 november begint, was deze avond voor het Keltische volk dus de oudejaarsavond. Maar er was nog een reden waarom deze dag voor de oude Kelten zo bijzonder was. Zij geloofden namelijk dat in deze nacht de grens tussen de wereld van de levenden en de doden het dunst is en dat daarom deze dag bij uitstek geschikt is om in contact te komen met de overledenen.

De geesten van hen die in het voorgaande jaar gestorven waren, komen terug in de hoop een levend lichaam in bezit te kunnen nemen voor het nieuwe jaar. Voor goede geesten zette je eten klaar bij de deuren van de huizen, anderen probeer je met vuur en licht (vandaar die uitgeholde pompoenen) te verdrijven. Wat je óók kan doen, is jezelf vermommen als geest of geraamte, zodat het lijkt alsof je al bij de doden hoort…

Halloween is dus een voluit heidens feest wat in de negentiende eeuw door Ierse en Schotse immigranten werd meegenomen naar Amerika en vandaar waait het de laatste jaren weer terugnaar het Europese vasteland. Waar de Amsterdamse discotheek iT in 1989 één van de eerste Halloween-feesten in Nederland organiseerde, blijkt het in ruim 25 jaar tijd alleen maar aan populariteit te winnen. Is het alleen maar een vorm van onschuldig griezelen? Is het niet eerder een illustratie van het feit dat onze samenleving steeds verder wegzakt in het heidendom, nu er een leegte is vanwege het verlaten van God en Zijn Woord?

“Het is allemaal nep en dat weten de mensen uiteindelijk ook”, aldus een woordvoerder van Walibi, die ook dit jaar de Halloween Fright Nights (angstnachten) organiseert. Is dat echt zo? Nee, natuurlijk beweer ik niet, dat iedereen die iets met Halloween doet bewust met duistere machten bezig wil zijn. En de winkeliers zullen zich vast niet al te veel gelegen laten liggen aan de zuiver heidense achtergrond van Halloween. Maar zij maken er gebruik – of misbruik – van om ook vóór de decembermaand al meer omzet te hebben.

Maar toch zou ik zeggen: blijf er vandaan en begeef je niet in de gevarenzone, met daarbij - altijd - het gevaarlijke element van gewenning. Dat geldt wat mij betreft steeds, wanneer er  gespeeld wordt met het occulte: geesten… de dood… de duivel… horror. Ik denk aan wat Paulus schrijft: ‘En neem niet deel aan de onvruchtbare werken van de duisternis, maar ontmasker ze veeleer.’ (Efeze 5:11)

Een radicale keuze is nodig, in navolging van Hem, Die gekomen is, opdat we ‘leven hebben en overvloed hebben’ (Joh. 10:10). Een leven uit en bij Hem geeft vreugde, blijdschap en vrede in plaats van angst. Het is inderdaad òf het Licht der wereld òf de 'lord of darkness'… En al draagt die laatste draagt misschien zijn uitrusting nog, van gruwel en bedrog… hij zal als kaf verdwijnen!

Auteur: Ds. C.J. Overeem